Sformułowanie powodu wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę

pon. 02 mar 2020

W niniejszym artykule chciałabym poruszyć temat wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Istnieje kilka sposobów zakończenia stosunku pracy. Są one warunkowane przepisami Kodeksu pracy oraz wsparte wyrokami Sądu Najwyższego. Nie mniej istotne jest jednak prawidłowe sformułowanie powodu wypowiedzenia umowy.

Wypowiedzenie umowy przez pracodawcę

Jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę. Przyjmuje się, że jest to zwykły sposób rozwiązania stosunku pracy. Jak zauważył Sąd Najwyższy (dalej: SN) w jednym z wyroków: „wypowiedzenie stanowi jeden z instrumentów polityki personalnej w zakładzie pracy służący prawidłowemu doborowi pracowników do zadań zakładu. Pracodawca może, poza okresami objętymi ochroną przed wypowiedzeniem, skorzystać z tego instrumentu w każdym czasie.”

Wypowiedzenie jest czynnością jednostronną co oznacza, że brak zgody drugiej strony nie ma znaczenia prawnego. W związku tym, nawet jeśli pracownik odmawia przyjęcia wypowiedzenia do wiadomości, uznaje się je za dokonane. Dla skuteczności doręczenia ważne jest tylko to, aby zostało złożone w taki sposób, aby pracownik mógł zapoznać się z jego treścią.

Wypowiedzenie powinno zostać sformułowane na piśmie. Jeśli złożono je np. ustnie bądź SMS-em jest skuteczne, ale wadliwe.

Powód wypowiedzenia umowy o pracę

Przy wypowiadaniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony konieczne jest wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Musi ona być prawdziwa, konkretna i zrozumiała dla pracownika. Pracodawca musi na tyle przemyśleć i prawidłowo sformułować powody wypowiedzenia, aby w razie sporu sądowego był w stanie wybronić złożone oświadczenie woli. W swojej argumentacji przed sądem nie będzie bowiem mógł powołać się na inne okoliczności niż te, które wskazał w wypowiedzeniu. Nieprawidłowe określenie przyczyny wypowiedzenia, tak jak i jej brak, uważane jest za naruszenie prawa. Uprawnia to pracownika do otrzymania odszkodowania. Dodatkowo może skutkować nawet uznaniem wypowiedzenia za bezskuteczne.

Kodeks pracy nie zawiera katalogu przesłanek uprawniających do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Jednakże jak wskazał SN: „z oświadczenia pracodawcy powinno wynikać w sposób niebudzący wątpliwości, co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi i usprawiedliwiającego rozwiązanie z nim stosunku pracy.”

Formułowanie przyczyny

Przyczyna wypowiedzenia nie może być sformułowana w sposób ogólny, ale powinna zawierać konkretne fakty, okoliczności i zachowania dotyczące pracownika, które miały wpływ na podjęcie decyzji przez pracodawcę. Nie chodzi tu o drobiazgowe wyliczanie, ale samo wskazanie jako powodu rozwiązania umowy przyczyn takich jak: „utrata zaufania do pracownika” albo „nienależyte wywiązywanie się z obowiązków” jest niejasne i niewystarczające.

Za takim sformułowaniem powinny zostać wskazane konkretne przykłady na dowód stawianej tezy. Należy precyzyjnie określić powód wypowiedzenia. Przesłanki wypowiedzenia muszą być sformułowane na tyle jasno, aby pracownik – adresat wypowiedzenia – je rozumiał. Nie ma znaczenia, że mogą być nieczytelne dla innych, co może zdarzyć się stosunkowo często, jeśli weźmiemy pod uwagę różne branże i działy, w których zatrudniani są pracownicy.

W przypadku wypowiadania umów z przyczyn niedotyczących pracowników – przyczyny ekonomiczne leżące po stronie pracodawcy związane z likwidacją stanowisk pracy  – w wypowiedzeniu pracodawca powinien wskazać również kryteria doboru pracowników do zwolnienia.

Sformułowanie powodu wypowiedzenia umowy o pracę musi odbyć się w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami. Podanie przyczyny nieprawdziwej bądź niespełniającej wyżej wymienionych kryteriów może skutkować nieuznaniem ich przez sąd. Mimo, że wypowiedzenie umowy jest typowym sposobem zakończenia stosunku pracy, prawidłowe określenie przyczyny często przysparza pracodawcom wiele problemów. Wskazuje na to również bogate orzecznictwo sądowe. Dlatego, przed dokonaniem wypowiedzenia lub jakiejkolwiek innej czynności prawnej, tak ważne jest zapoznanie się z obowiązującymi przepisami. Szczególnie, że nierzadko w przypadku sporu, sprawy rozstrzygane są w toku postępowań sądowych.

Więcej na www.mazars.pl