Weekendowy system czasu pracy, indywidualny i ruchomy rozkład czasu pracy

czw. 25 lut 2021

To już ostatni artykuł z cyklu systemy czasu pracy. Tym razem przedstawię Państwu weekendowy system czasu pracy oraz zajmę się indywidualnym i ruchomym rozkładem czasu pracy.

Weekendowy system czasu pracy

System pracy weekendowej został uregulowany w art. 144 KP. Zgodnie z nim praca świadczona jest wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Wprowadzenie systemu pracy weekendowej następuje na pisemny wniosek pracownika a jego szczegółowe regulacje powinny znaleźć się w umowie o pracę.

Praca jedynie w piątki, soboty, niedziele i święta, nawet jeśli po 12 godzin, nie wyczerpie liczby godzin wynikających z maksymalnego wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym, dlatego w praktyce osoby pracujące w tym systemie czasu pracy są zatrudnione na część etatu. Mając na względzie literalne brzmienie przepisu, zlecenie pracy w innych dniach niż w nim wymienione jest niedozwolone.

Podczas omawiania weekendowego systemu czasu pracy należy wspomnieć o pewnych ograniczeniach wynikających z innych przepisów. Z chwilą wejścia w życie Ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta (Dz.U. z 2019 r. poz. 466 ze zm.), handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, a także powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem, w placówkach handlowych jest zakazane. Dlatego też nie każdy rodzaj pracy może być wykonywany w niedziele i święta, nawet przy zastosowaniu weekendowego systemu czasu pracy.

Kiedy praca w niedziele i święta jest dopuszczalna?

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 151 [10] KP praca w niedziele i święta jest dozwolona tylko:

• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
• w ruchu ciągłym;
• przy pracy zmianowej;
• przy niezbędnych remontach;
• w transporcie i w komunikacji;
• w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
• w rolnictwie i hodowli;
• przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
• a także przy wykonywaniu prac polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni wolne, o których mowa w art. 151 [9] § 1 KP, są u niego dniami pracy oraz w przypadku zapewnienia możliwości świadczenia tych usług.

Indywidualny rozkład czasu pracy

Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić dla niego indywidualny rozkład czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty. Pracodawca nie musi jednak wyrazić zgody na zastosowanie wobec pracownika indywidualnego rozkładu czasu pracy (wyjątek stanowi art. 142 [1] KP).

Pracownik w ramach systemu czasu pracy, którym jest objęty, wnioskuje o jego modyfikację, np. w postaci:

• pracy od wtorku do soboty zamiast przyjętego rozkładu całej firmy od poniedziałku do piątku,
• pracy w godzinach od 12:00 do 20:00 zamiast wprowadzonych godzin od 8:00 do 16:00,
• innego wykorzystania przerw w pracy, np. wniosek o rezygnację lub wprowadzenie przerwy określonej w art. 141 KP.

Zatem pracownik może prosić o zindywidualizowanie rozkładu czasu pracy, ale nie może wnioskować o zmianę systemu czasu pracy, np. z podstawowego systemu na równoważny.

Ruchomy rozkład czasu pracy

Polega on na rozłożeniu godzin pracy według harmonogramu, zgodnie z którym mogą występować różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy. Ruchomy rozkład czasu pracy służy również określeniu przedziału czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, będącym zgodnie z rozkładem jego dniem pracy. W tym wypadku ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie będzie stanowiło pracy w godzinach nadliczbowych.

Wśród opisanych powyżej systemów i rozkładów czasu pracy najpopularniejszy jest ruchomy i indywidualny rozkład czasu pracy.

Zaś dotychczas weekendowy system czasu pracy był systemem najczęściej stosowanym w placówkach handlowych. Jednak po wprowadzaniu ograniczeń wynikających z Ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta stał się rzadkością.

Zapraszam do zapoznania się z moimi pozostałymi artykułami opisującymi:

• podstawowe zasady dotyczące czasu pracy,
• podstawowy system czasu pracy,
• zadaniowy system czasu pracy,
• przerywany system czasu pracy oraz
• porównanie systemu skróconego tygodnia pracy i równoważnego systemu czasu pracy.