Zasady uwzględniania premii w podstawach zasiłkowych

wt. 19 maj 2020

Podstawowe zasady ustalania podstaw zasiłkowych zostały określone w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Podstawa wymiaru zasiłku

Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 tej ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego i innych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone ubezpieczonemu za okres 12 kalendarzowych miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu 12 miesięcy kalendarzowych to, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. W podstawie powinny być uwzględnione wynagrodzenia uzyskane u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.
Wśród składników, które powinny być przyjęte do podstawy zasiłkowej należy wymienić m.in.: premie, nagrody i dodatki, jednak pod warunkiem, że nie przysługują one pracownikowi za okresy pobierania świadczeń chorobowych.

Uwzględnianie premii w podstawie zasiłku

Przy ustaleniu podstaw zasiłkowych najwięcej trudności sprawia uwzględnienie premii w podstawie, mając na względzie różne zasady ich pomniejszania w związku z absencją pracownika.  W pierwszym etapie należy ustalić podstawową zasadę, m.in.: aby wliczyć premię do podstawy wymiaru zasiłku, musi ona być pomniejszana za okres absencji chorobowej. Jeśli przyznanie i wysokość premii są niezależne od tej absencji, czyli pracownik zachowuje do niej prawo (do pełnej kwoty), nawet gdy choruje – takiej premii nie należy wliczyć do podstaw zasiłkowych.
Jeżeli w pierwszym etapie zostanie ustalone, że wysokość premii jest uzależniona od absencji chorobowej, to kolejnym krokiem jest ustalenie, w jaki sposób premia jest pomniejszana za okres nieobecności chorobowej pracownika.
Jeśli premia jest proporcjonalnie pomniejszana za każdy dzień, to przy uwzględnianiu jej w podstawie wymiaru zasiłku, należy ją dopełnić do kwoty jaką pracownik otrzymałby, gdyby nie chorował. Ważne jest, by w przepisach wewnątrzzakładowych znalazły się odpowiednie zapisy dotyczące tego, że składniki wynagrodzenia, które są zmniejszane za okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w sposób proporcjonalny podlegają uzupełnieniu przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków.
Natomiast w przypadku, gdy premia jest pomniejszana w sposób nieproporcjonalny, np. kwotowo, to premie należy przyjąć w podstawie, w kwocie faktycznie wypłaconej.

Premia uznaniowa a podstawa zasiłku

Innym problemem może być sytuacja, gdy mamy do czynienia z tzw. premią uznaniową, która w rzeczywistości jest nagrodą. Czasami powstają wątpliwości, czy powinna być uwzględniona w podstawie zasiłkowej.
Premia uznaniowa jest dobrowolnym składnikiem wynagrodzenia a jej wypłata zależy wyłącznie od uznania pracodawcy. Więc, jeśli pracodawca premii uznaniowej pracownikowi nie wypłaci, pracownik nie ma żadnego roszczenia o jej wypłatę. W tej sytuacji można przyjąć, że jeśli dany składnik wynagrodzenia i zasady jego wypłaty nie zostały uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych, to przyjmuje się, iż te składniki nie są wypłacane za okres nieobecności zasiłkowej, a więc wlicza się je do podstawy wynagrodzenia chorobowego, czy zasiłku.
Wśród nietypowych zasad wypłacania premii należy wymienić premie wypłacaną zaliczkowo. Często taki sposób wypłaty premii można spotkać w spółkach, gdzie istnieje trudność z jej ustaleniem z uwagi na określone wskaźniki, i których wartość jest znana dopiero po zakończeniu określonego okresu, bądź wysokość premii jest uzależniona od dodatkowych czynników (np. od procentu zakończonych sprzedaży, od zapłaconych faktur, których termin jest odroczony w czasie, itp.). W takim przypadku przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się właśnie premię wypłaconą zaliczkowo, a po jej wyrównaniu pracodawca ma obowiązek ponownego przeliczenia wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku i dopłacenia go.