Działalność badawczo-rozwojowa w sektorze IT

wt. 26 lis 2019

Pomimo że przepisy o uldze na działalność badawczo-rozwojową weszły w życie już kilka lat temu i praktycznie co roku podlegają ustawowym zmianom, to budzą one nadal wiele wątpliwości podatników, przede wszystkim ze względu na fakt, że ustawodawca posługuje się w nich wieloma pojęciami nieostrymi, co powoduje, że działalność badawczo-rozwojowa może być rozumiana bardzo szeroko i dotyczyć praktycznie większości branż.

Ulga B+R – informacje ogólne

W art. 4a pkt 26 ustawy CIT ustawodawca definiuje działalność B+R jako działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Pojęcia „badania naukowe” oraz „prace rozwojowe” zawarte w słowniczku ustawowym odwołują się z kolei do regulacji zawartych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Ulga B+R polega na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania określonej kategorii kosztów kwalifikowanych, których rodzaj wyznaczany jest każdorazowo przez specyfikę działalności wykonywanej przez podatnika. Aby mógł on skorzystać z ulgi B+R i wykazać w załączniku do zeznania rocznego wyliczoną kwotę kosztów kwalifikowanych, istotnym jest prowadzenie przez niego szczegółowej ewidencji kosztów kwalifikowanych i ujęcie ich w księgach rachunkowych.

Pomimo iż mechanizm działania ulgi B+R nie jest ograniczony do konkretnej kategorii podmiotów i działalności, to jednak szczególnym obszarem zainteresowania podatników i organów podatkowych pozostaje branża IT. Jest to przede wszystkim związane z nieustannym postępem technologicznym i pojawianiem się zaawansowanych narzędzi informatycznych, które wpływają na jej dynamiczny rozwój oraz ciągłe zapotrzebowanie na usługi świadczone przez wysoko wykwalifikowanych specjalistów w tej dziedzinie.

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie najistotniejszych interpretacji podatkowych, w których organy wypowiadają się, jak należy rozumieć działalność B+R w branży IT oraz ewentualne prawo do ulgi z tego tytułu.

Wybrane interpretacje podatkowe w zakresie ulgi B+R w sektorze IT

W interpretacji z dnia 25.06.2019 r. wydanej przez Dyrektora KIS (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.158.2019.2.MR), podatnik wskazał, że prowadzi działalność związaną z opracowywaniem projektów w zakresie technologii informatycznych oraz realizuje prace związane z tworzeniem innowacyjnych rozwiązań w formie oprogramowania, aplikacji, narzędzi testowych oraz dokumentacji technicznych poprzez tworzenie nowych rozwiązań lub ulepszanie dotychczasowych. W związku z tą działalnością, Spółka ponosi koszty związane z pracami, dostępem do oprogramowania, koszty wynagrodzeń pracowników IT, koszty składek ZUS oraz odprowadza zaliczki PIT. Prowadzi także szczegółową ewidencję czasu pracy indywidualnie dla każdego pracownika świadczącego w/w usługi, uwzględniając przy tym wszelkie nieobecności, np. urlopy czy też zwolnienia chorobowe. Na jej podstawie Spółka może ustalić rzeczywisty czas pracy pracownika IT poświęcony na realizację zadań w stosunku do ogólnego czasu pracy tego pracownika w danym miesiącu, w którym wykonywał on inne czynności, np. administracyjne.

W związku z powyższym stanem faktycznym, Spółka zadała pytanie, czy prowadzona przez nią działalność z zakresu projektów informatycznych i oprogramowania stanowi działalność B+R w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy CIT i uprawnia ją do odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków kwalifikowanych ponoszonych w związku z tą działalnością.

Zdaniem Wnioskodawcy, z czym zgodził się również Dyrektor KIS, działalność podatnika spełnia kryteria pozwalające uznać ją za działalność B+R. Po pierwsze, ma ona charakter twórczy i innowacyjny, ponieważ nastawiona jest na opracowanie i wdrożenie nowych rozwiązań w zakresie szeroko pojętego IT. Istotnym elementem jest również proaktywna postawa Spółki w zakresie przeprowadzanych projektów, gdyż dostosowuje ona rozwiązania do bieżących potrzeb (potencjalnych) klientów oraz oczekiwań i trendów panujących na rynku. Ponadto, jej pracownicy przy wykonywaniu prac łączą specjalistyczną wiedzę ze swoimi unikatowymi umiejętnościami w wymiarze wielopłaszczyznowym, m.in. w obszarze programowania, automatyzacji, jak i grafiki komputerowej czy też analizy danych. Działalność ta nie nosi z pewnością znamion działalności rutynowej, podejmowanej automatycznie, gdyż wymaga każdorazowo podjęcia wysiłku intelektualnego, a wykonywane czynności nie stanowią powielenia prostych i znanych już na rynku rozwiązań. Co więcej, jest ona prowadzona przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny; uporządkowany i zaplanowany. Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 16.08.2016 r. (sygn. IPPB5/4510-641/16-3/MR), który wskazał, iż prace IT w ramach B+R powinny być wykonywane w sposób systematyczny, przez co należy rozumieć nie tylko bieżące wykonywanie prac rozpoczętych w przeszłości, ale także prowadzenie działalności przy założeniu, iż podatnik zamierza w przyszłości kontynuować tego rodzaju prace.

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że aby prace zostały zaliczone do prac wykonywanych w ramach działalności B+R, nie powinny stanowić czynności powtarzalnych, odtwórczych (por. interpretacja Dyrektora KIS z dnia 11.02.2018 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.608.2018.2.BM; interpretacja Dyrektora KIS z dnia 7.02.2018 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.445. 2017.1.BG). Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wykonywane są w ramach rutynowego usuwania błędów, chyba że są świadczone w ramach zakończenia eksperymentalnego procesu rozwojowego (por. interpretacja Dyrektora KIS z dnia 30.01.2018 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.398.2017.1.JC). Organizacja OECD w wydanym w 2015 r. Podręczniku Frascati „Zalecenia dotyczące pozyskiwania i prezentowania danych z zakresu działalności badawczej i rozwojowej, Pomiar działalności naukowo – technicznej i innowacyjnej” wskazała, których rodzajów prac nie powinno się zaliczać do prac wykonywanych w ramach działalności B+R. Należą do nich m.in.: tworzenie aplikacji biznesowych i systemów informatycznych na podstawie znanych metod i istniejących narzędzi informatycznych; tworzenie stron internetowych i oprogramowania z użyciem istniejących narzędzi; użycie standardowych metod kodowania czy drobne usprawnienia systemów informatycznych. Powyższe wskazówki wydane przez OECD są potwierdzeniem tego, że ulga B+R nie ma zastosowania do prac nie mających charakteru innowacyjnego, będących powieleniem już wykonanych i znanych rozwiązań w zakresie IT, czy też czynności incydentalnych. Organy podatkowe stoją na stanowisku, że prace świadczone w ramach działalność B+R powinny wyróżniać się ponadto wysokim stopniem złożoności i skomplikowania (por. interpretacja Dyrektora KIS z dnia 14.12.2018 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.423.2018.1.JS).

W kontekście prawa podatnika do skorzystania z ulgi B+R istotną kwestią jest także to, że prowadzone prace nie muszą zakończyć się oczekiwanym pozytywnym rezultatem. Tego typu działalność jest bowiem obarczona wysokim ryzykiem niepowodzenia, wystąpienia błędów technologicznych, czy nawet – czasowymi przestojami w wykonywaniu prac, których efekt końcowy jest następstwem wielu czynników i elementów wypadkowych, leżących zarówno po stronie wykonujących je pracowników, jak i całkowicie od tych pracowników niezależnych.

Reasumując, prace z obszaru IT, wyróżniające się wysokim stopniem innowacyjności, twórczym charakterem i unikatowością, prowadzone w sposób ciągły i uporządkowany, które nie są jednocześnie pracami rutynowymi oraz które zostały w sposób właściwy ewidencjonowane, mogą zostać (potencjalnie) zaliczone do prac wykonywanych w ramach B+R.

Aby podatnik mógł skorzystać z przedmiotowej ulgi, koniecznym jest jednak każdorazowe dokładne przeanalizowanie zakresu prac wykonywanych w ramach prowadzonej przez niego działalności oraz ocenę, czy zawierają one niezbędne elementy, na które zwracają uwagę organy podatkowe w wydawanych interpretacjach.   

Więcej na www.mazars.pl