Uprawnienia kobiet związane z rodzicielstwem

wt. 13 kwi 2021

Aktywne zawodowo kobiety często obawiają się jak pogodzą pracę zawodową z wychowywaniem dziecka po jego narodzinach. Przepisy prawa pracy przewidują na tę okoliczność szereg uprawnień. Z jakich przywilejów może skorzystać pracująca „na etacie” mama? Wszystko zależy od wielu czynników, takich jak np. staż pracy czy wiek dziecka.

Prawo do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego

Kobieta, która urodziła dziecko ma prawo do płatnej przerwy w zatrudnieniu w związku z nowymi obowiązkami. Wymiar urlopu macierzyńskiego jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i zgodnie z art. 180 § 1 kodeksu pracy wynosi:

1) 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka;

2) 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci;

3) 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci;

4) 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci;

5) 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci.

Zazwyczaj kobieta rozpoczyna korzystanie z urlopu macierzyńskiego z dniem porodu. Natomiast przepisy dopuszczają możliwość wcześniejszego rozpoczęcia tego urlopu. Pracownica może zawnioskować o urlop macierzyński co najmniej na dwa tygodnie, ale nie więcej niż 6 tygodni przed przewidywaną data porodu.  W tym celu pracownica powinna złożyć u swojego pracodawcy pisemny wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego ze wskazaniem przewidywanej daty porodu. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania wymiaru.

Po wykorzystaniu urlop macierzyńskiego pracownica może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze:

• 32 tygodni – w przypadku, urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
• 34 tygodni – w przypadku, urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urlop rodzicielski o którym mowa powyżej, przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka.

Wynagrodzenie za czas urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego

Za okres urlopu macierzyńskiego pracownica otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru. W przypadku urlopu rodzicielskiego wysokość zasiłku wynosi 100 % podstawy wymiaru – za pierwsze 6 tygodni oraz 60 % za pozostałe 26 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Uwaga! Jeżeli pracownica, zdecyduje się kontynuować po urlopie macierzyńskim urlop rodzicielski, a wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim złoży najpóźniej w terminie 21 dni po porodzie – wówczas zasiłek za okres obu urlopów tj. macierzyńskiego oraz rodzicielskiego pracodawca będzie wypłacał w wysokości 80 % podstawy wymiaru.

Urlop wychowawczy

Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownicy, która jest zatrudniona co najmniej 6 miesięcy. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Należy jednak pamiętać, że wymiar 36 miesięcy dotyczy obojga rodziców lub opiekunów dziecka, natomiast każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Miesiąc ten, odliczany jest od wymiaru wskazanego powyżej.

W okresie urlopu wychowawczego pracownica nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. W konsekwencji okres ten jest nieobecnością bezpłatną. Jednak w jego okresie odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz zdrowotne które są finansowane przez budżet państwa. Warunkiem finansowania składek przez państwo jest brak ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz brak innego tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego.

Więcej na mazars.pl