Grupy VAT jako jedno z rozwiązań w ramach Polskiego Ładu

pt. 24 wrz 2021

Wśród wielu rozwiązań proponowanych przez ustawodawcę, które znalazły się w projekcie ustawy z dnia 26 lipca 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zwanym nowym Polskim Ładem, zaproponowane zostało wprowadzenie m.in. grup VAT do ustawy o podatku od towarów i usług.

Istnienie grup VAT będzie oparte na rozwiązaniach w zakresie Podatkowych Grup Kapitałowych (PGK), które funkcjonują w podatku dochodowym od osób prawnych.

Obecne regulacje

Obecnie podmioty powiązane finansowo, organizacyjnie i ekonomicznie prowadzą odrębne rozliczenia. Oznacza to, iż czynności, których dokonują w ramach powiązań muszą być udokumentowane fakturami VAT. Każdy z podmiotów powiązanych zobowiązany jest do złożenia samodzielnie pliku JPK_VAT. Objęci są oni również obowiązkiem dokonywania płatności (przy spełnieniu wymogów ustawowych) za pośrednictwem mechanizmu podzielonej płatności (tzw. ‘’split payment”) oraz sprawdzeniem statusu podatnika w wykazie podatników (tzw. biała lista). 

Czym jest grupa VAT i jaki jest cel jej wprowadzenia?

Grupa VAT jest to rozwiązanie umożliwiające wspólne rozliczanie się kilku podmiotów powiązanych ekonomicznie, finansowo i organizacyjnie.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, grupa VAT, którą ustawodawca planuje wprowadzić do polskiego porządku prawnego, będzie narzędziem do planowania podatkowego w ramach grup kapitałowych oraz wpłynie na zwiększenie płynności finansowej i efektywności finansowej współpracy w ramach grupy. Podatnicy, którzy spełnią warunki przewidziane ustawą, będą mogli z niej dobrowolnie skorzystać.

Oznacza to, iż w ramach grupy rozliczenie VAT będzie miało charakter neutralny. Nie będzie konieczne wystawianie faktur VAT (wystarczą noty księgowe) oraz prowadzenie dokumentacji potwierdzającej dokonywane obroty. W ramach podmiotów należących do grupy VAT nie będzie konieczności stosowania mechanizmu podzielonej płatności oraz składany będzie jeden zbiorczy plik JPK_VAT. W transakcjach z podmiotami spoza grupy VAT grupa VAT będzie uznawana jako jeden podatnik, bez podziału na spółki wchodzące w skład grupy VAT.

Podmioty tworzące grupę VAT

Grupa VAT będzie mogła być tworzona przez podatników posiadających siedzibę na terytorium kraju lub też nieposiadających siedziby na terytorium kraju, jeżeli prowadzą oni działalność za pośrednictwem oddziału położonego w Polsce, pod warunkiem, że pomiędzy podatnikami występują powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne.

Ustawodawca określa powiązania finansowe jako powiązania, w których jeden z podatników posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów w kapitale zakładowym pozostałych podatników będących członkami grupy VAT.

Z kolei powiązania ekonomiczne wystąpią, gdy:

• przedmiot głównej działalności podmiotów należących do grupy VAT ma taki sam charakter lub
• rodzaje ich działalności uzupełniają się i są współzależne lub
• członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub dużej części korzystają inne podmioty.

Natomiast przez powiązania organizacyjne należy rozumieć powiązania mające miejsce w sytuacji spełnienia jednego z poniższych warunków:

• podatnicy tworzący grupę VAT znajdują się pod wspólnym kierownictwem bezpośrednim lub pośrednim; prawnym lub faktycznym;
• organizują oni swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Co istotne, projekt ustawy przewiduje, iż powyższe powiązania pomiędzy podatnikami muszą być spełnione przez cały okres, w jakim grupa ta posiada status grupy VAT. Grupa VAT nie będzie mogła zostać rozszerzona o inne podmioty, ani pomniejszona o którykolwiek z podmiotów wchodzących w jej skład.

Przedstawiciel grupy VAT

Ważną rolę w ramach funkcjonowania grupy VAT przypisano jej przedstawicielowi. Przedstawiciel reprezentuje grupę w zakresie jej obowiązków, jakimi są m.in. złożenia naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego zgłoszenia rejestracyjnego wraz z umową o utworzeniu grupy VAT; powiadomienia naczelnika właściwego urzędu skarbowego o wszelkich zmianach w stanie faktycznym lub prawnym, które skutkują naruszeniem warunków uznania grupy VAT za podatnika czy też złożenia do naczelnika urzędu skarbowego nowej umowy zawartej pomiędzy podmiotami tworzącymi grupę w celu przedłużenia okresu funkcjonowania grupy VAT.

Dodatkowo, przedstawiciel uprawniony będzie do rozliczenia kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wynikającej z deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym grupa VAT utraciła status podatnika oraz do dokonania korekty rozliczeń podatku VAT za okresy rozliczeniowe, w których grupa była podatnikiem.

Pozostałe rozwiązania

Ponadto, projekt ustawy przewiduje solidarną odpowiedzialność podmiotów tworzących grupę VAT za jej zobowiązania z tytułu podatku VAT w okresie posiadania przez grupę statusu podatnika oraz po utracie tego statusu. 

Ustawodawca wprowadza również m.in. szereg warunków, jakie musi zawierać umowa o utworzeniu grupy VAT; warunki, których spełnienie skutkuje utratą statusu podatnika VAT przez grupę oraz wymogi związane ze składaniem deklaracji VAT.

***

Wdrożenie tego oraz pozostałych rozwiązań w ramach Polskiego Ładu planowane jest na styczeń 2022 roku. W związku z tym, iż projekt jest obecnie w fazie opiniowania, będziemy Państwa informować o statusie procesu legislacyjnego. Po więcej informacji zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z naszymi ekspertami, poprzez formularz na stronie